สำเนียงไทยอีสานของป้าเกษร นามวงษ์ปราชญ์ชาวบ้านผู้ชำนำญเรื่องการทอผ้าไหมแห่งบ้านหนองบัวน้อย แม้จะมีคำศัพท์เฉพาะถิ่นซึ่งแปลความไม่ถูกในบางครั้งกลับเป็นเสน่ห์อย่างหนึ่งของการท่องเที่ยวชุมชน ที่ชำวบ้านมักไม่ถนัดนักกับการใช้ภาษากลางซึ่งไม่คุ้นปาก กลายเป็นความไม่มั่นใจ พลอยให้การเล่าเรื่องราวติดๆ ขัดๆหากปล่อยภาษาถิ่นสลับเข้ามาในบางช่วงคนเล่าก็สะดวกปาก ดึงดูดให้คนฟังตั้งใจและสนใจเรื่องราวซึ่งถ่ายทอดออกมามากขึ้น
นอกจากฝีมือผูกลายผ้า เน้นการทอแบบโบราณโดยใช้ไหมสาวมือ ลูกหลานบ้านหนองบัวน้อยยังรักษาไหม “พันธุ์นางน้อย” สายพันธุ์ดั้งเดิมที่เลี้ยงกันมาแต่ครั้งปู่ย่าตายายซึ่งทนร้อนทนหนาว ให้รังไหมคุณภาพดีสีทองเข้ม ยิ่งเข้มเท่าไหร่ นั่นหมายถึงรังนั้นไหมจะแน่น สาวออกมาได้เส้นไหมปริมาณมาก ชาวบ้านยังใช้ภูมิปัญญาในการแยกตัวไหมตัวผู้และตัวเมียด้วยการเขย่ารัง หากเป็นตัวผู้เสียงจะชัดเพราะตัวเล็ก ต่างจากตัวเมียที่ไม่ค่อยมีเสียงเพราะตัวใหญ่ ป้าเกษรบอกว่าไหมชุดหนึ่งควรมีตัวผู้กับตัวเมียอย่างละครึ่ง หากตัวเมียเยอะไป ชาวบ้านมักใช้วิธีแบบบรรพบุรุษซึ่งยังพิสูจน์ไม่ได้ทางวิทยาศาสตร์ โดยให้ผู้ชายเดินข้าม ๓ รอบแต่ละรอบต้องกลั้นหายใจ ไหมตัวเมียจะกลายเป็นตัวผู้อย่างน่าอัศจรรย์ ปัจจุบันยังใช้วิธีนี้อยู่และได้ผลลัพธ์เป็นที่น่าพอใจ
ชาวบ้านรวมตัวกันเป็นกลุ่มทอผ้าเพื่อกระจายงานและรายได้อย่างทั่วถึง บ้านแทบทุกหลังจึงมีกี่ทอผ้าบอกเล่าเรื่องราวของหญิงสาวบ้านหนองบัวน้อยว่ามีฝีมือทางด้านนี้เพียงใด จนได้ฉายาว่า “(หมู่)บ้านร้อยกี่” ยังมีบ้านหลังหนึ่งซึ่งมีกี่อายุร่วมร้อยปี ซึ่งคุณยายเจ้าของบ้านยังใช้สร้างงานอยู่ในปัจจุบัน เศษไหมที่เหลือจากการทอยังนำมาต่อแล้วกรอให้เป็นม้วนเดียวกันเพื่อทอเป็นผ้าซึ่งมีลวดลายและสีสันหลากหลายในผืนเดียวเรียกว่า “ลายเมืองพล” โดยมีตำนานที่เล่าต่อกันมาว่า เป็นผ้าที่หญิงสาวเมืองพลทอให้คนรักซึ่งกลังเตรียมเดินทางไปเป็นทหารความเร่งด่วนจึงไม่มีเวลาผูกลายให้ละเอียดประณีตสักเท่าไหร่นัก แต่กลับสวยงามและเป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น
About the Author
