แมวเอ๋ย

แมวเหมียว

แมวเป็นสัตว์น่ารัก เป็นสัตว์เลี้ยงประจําบ้านยอดนิยมอันดับหนึ่งที่หลายคนยอมรับว่ารักแมวมากแบบขาดไม่ได้ แมวเป็นสัตว์คู่บ้านคู่เรือนที่บางคน อาจไม่ได้เลี้ยงเพียงแค่ตัวเดียวแต่มีหลายตัว และอาจมีอีกหลายคนที่แม้ ไม่ได้ตั้งใจเลี้ยง แต่อยู่ๆ ก็มีแมวมาจากไหนบ้างก็ไม่รู้มาให้เลี้ยง เราไม่อาจ ปฏิเสธได้ว่า โลกใบนี้เกือบครึ่งหนึ่งเป็นของแมว (มีแมวกว่า ๕๐๐ ล้านตัว บนโลก) ทว่าท่ามกลางคนที่รักแมวและเลี้ยงแมวในปัจจุบัน บางคนอาจยัง ไม่รู้ว่าแมวมาจากไหน แมวไทยมีกี่สายพันธุ์ และความสําคัญของแมวไทย นั้น มีคุณค่าและน่าอนุรักษ์มากขนาดไหน

เรื่องแมวๆ บนโลก

แมว หรือแมวบ้าน มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Felis catus เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม อยู่ใน ตระกูล Felidae ต้นตระกูลมาจากเสือไซบีเรีย (Felis tigris altaica) ซึ่งมีช่วงลําตัวตั้งแต่ จมูกถึงปลายหางยาวประมาณ ๔ เมตร แมว ที่เลี้ยงตามบ้านจะมีรูปร่างขนาดเล็ก ขนาดลําตัวยาว ช่วงขาสั้น และจัดอยู่ในกลุ่มของประเภทสัตว์กินเนื้อ มีเขี้ยวและเล็บแหลมคมสามารถหดซ่อนเล็บได้เช่นเดียวกับเสือที่สืบสายเลือดมาจากแมวป่าที่มีขนาดใหญ่กว่าซึ่งลักษณะบางอย่างของแมวยังคงพบเห็นได้ในแมวบ้านปัจจุบัน นี่คือข้อมูลที่เราได้มาจากเว็บไซต์วิกิพีเดีย ที่บรรจุข้อมูลทุกสิ่งทุกอย่างในโลกไว้ให้ค้นหา ทว่าในข้อมูลไม่มีระบุว่าเจ้าแมวที่แอบมานอนอยู่ใต้ท้องรถในบ้านที่ใครบางคนตื่นมาเจอและต้องอัญเชิญออกมาทุกเช้า หาข้าวหาปลาหาน้ําท่าวางให้กินไปโดยปริยายนั้น….มาจากไหน

แมวเริ่มเข้ามาเกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตของ มนุษย์ตั้งแต่เมื่อประมาณ ๙,๕๐๐ ปีก่อน ซึ่ง จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่เก่าแก่ที่สุดของแมวคือ มีการค้นพบมัมมี่แมวในสมัย อียิปต์โบราณ หรือในพิพิธภัณฑ์อังกฤษใน กรุงลอนดอน มีการแสดงสมบัติที่นําออกมา จากพีระมิดโบราณแห่งอียิปต์ ซึ่งรวมถึงมัมมี่ แมวหลายตัว และเมื่อนําเอาผ้าพันมัมมี่ออก ก็พบว่า แมวในสมัยโบราณทุกตัวมีลักษณะ ใกล้เคียงกัน คือเป็นแมวที่มีรูปร่างเล็ก ขนสั้น มีแต้มสีน้ําตาล มีความคล้ายคลึงกับพันธุ์ใน ปัจจุบัน ที่เรียกว่าแมวอะบิสซิเนีย

แมวไทย ไม่เหมือนแมวใคร

แม้แมวจะมีหลากหลายสายพันธุ์ แมว ต่างชาติที่ขนย้าวยาว ดูแข็งแรงสวยงามนั้น เอาเข้าจริงถ้าจะมาอยู่เมืองไทยก็อาจแข็งแกร่ง ทนร้อนทนหนาวได้ไม่เท่าแมวไทยที่อยู่ในเมืองไทย และแน่นอนเรื่องราวแมวๆ ในฉบับที่นี้ เราจะเน้นไปที่ความสําคัญของแมว ไทย คือแมวที่มีถิ่นกําเนิดอยู่ในประเทศไทย และคุณสมบัติที่ทําให้แมวไทยเหนือกว่าแมว ชนิดอื่นคือ อุปนิสัย แมวไทยฉลาด เป็นตัว ของตัวเอง รู้จักคิด รู้จักประจบ รักบ้าน รัก เจ้าของ และเหนืออื่นใดคือ รักความอิสระเป็น ชีวิตจิตใจ อิสระที่จะกิน จะดื่ม หรือจะไปไหน ตามที่ใจชอบ (พูดถึงแมวจริงๆ ไม่ใช่เจ้าของ แมว) ซึ่งถือว่าเป็นบุคลิกประจําตัวที่ทําให้แตกต่างจากแมวสายพันธุ์อื่น

สีสันตามตัวของแมวไทยเป็นปัจจัยหนึ่งที่ ทําให้คนรักแมวรู้สึกสุขใจยามได้มองแมวไทยนั้น ขึ้นชื่อในเรื่องสีสันสวยงามไม่แพ้แมวพันธุ์ไหน ไม่ว่าจะเป็นวิเชียรมาศ เก้าแต้ม ขาวมณีหรือขาว ปลอด นิลรัตน์หรือดําปลอด ศุภลักษณ์หรือ ทองแดง สีสวาดหรือแมวไทยพันธุ์โคราช ต่างล้วน ได้รับความสนใจจากเจ้าของและผู้สนใจ เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๒๗ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้า อยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ได้พระราชทานแมววิเชียรมาศ คู่หนึ่งให้แก่กงสุลอังกฤษชื่อ โอเวน กูลด์ แมวไทย คู่นี้ชนะการประกวดแมวที่กรุงลอนดอน และทําให้ชาวอังกฤษหันมานิยมเลี้ยงแมวไทยมากขึ้น จนในที่สุดแมวไทยก็แพร่หลายไปทั่วโลก และแมววิเชียรมาศก็เป็นที่รู้จักในภาษาอังกฤษว่า “Siamese Cat” หรือ แมวสยาม

ในความเป็นแมว

โดยทั่วไปมีการแบ่งพันธุ์แมวออกเป็น ๒ ลักษณะใหญ่ๆ คือ แมวขนยาว (long- haired cat) และแมวขนสั้น (shorthaired cat) การแบ่งพันธุ์ด้วยวิธีนี้ทําให้จําแนก แมวออกได้ตามลักษณะพันธุ์ที่จําเพาะ ต่างๆ กัน แมวในโลกนี้มีมากมายหลาย พันธุ์ โดยเฉพาะแมวที่เป็นสัตว์เลี้ยง ไม่นับ รวมสัตว์ตระกูลแมว พวกเสือ แมวดาว แมวป่า หรือสิงโต หรือแมวบ้าน และอาหาร โปรดตลอดกาลของแมวคือปลา แมวต่างประเทศจะชอบปลาอะไรไม่ทราบแต่แมวไทยต้องปลาทูเท่านั้นคือสุดยอดอาหารจานโปรดส่วนกิจกรรมและอาหารว่างคือ ไล่จับหนู นั่นเอง

แมวไทยชื่อมงคล เลี้ยงไว้ ให้คุณ

คนไทยนั้นแต่ไหนแต่ไรได้ชื่อว่ามีความ ละเอียดอ่อน เจ้าบทเจ้ากลอน และมักเชื่อในเรื่อง สิ่งดีๆ ที่มีไว้แล้วให้คุณ ไม่ว่าจะเป็นต้นไม้ที่ปลูก ในบ้าน พระพุทธรูปบูชา ศาลเจ้าบ้านเจ้าเรือนที่ นับถือ รวมถึงแม้แต่สัตว์เลี้ยงในบ้านอย่างแมวก็ ด้วยเช่นกัน คนสมัยก่อนยังคงให้ความสําคัญ ตั้งแต่การตั้งชื่อ การดูรูปลักษณ์และสีสัน แมว ไทยหลายพันธุ์นั้นที่จัดว่าเลี้ยงแล้วให้คุณเป็นแมวสายพันธุ์ดี มีลักษณะพิเศษที่น่าสนใจ และถึงวันนี้อาจจะไม่ค่อยมีใครได้ยินหรือรู้จักแมวพันธุ์ ต่างๆ เหล่านี้สักเท่าไร แต่ก็ยังมีกลุ่มคนที่ยังเลี้ยงและอนุรักษ์ไว้อยู่บ้าง แม้บางพันธุ์ค่อนข้างจะหาได้ยากแล้วก็ตาม ไปดูกันว่ามีพันธุ์ไหนบ้าง เพื่อว่าลองก้มดูใต้ท้องรถ หรือสนามหน้าบ้านคุณดู อีกทีว่าจะมีแมวลักษณะต่างๆ เหล่านี้หลงมาอยู่หรือไม่

แมววิเชียรมาศ เป็นแมวที่สร้างชื่อให้แก่วงการแมวไทย หลังจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานแมวไทยคู่หนึ่ง ให้แก่นายโอเวน กูลด์ (Owen Gould) กงสุล อังกฤษ นายโอเวนก็นําแมวไทยคู่นั้นไปฝากน้อง สาวที่อังกฤษ อีกหนึ่งปีต่อมา แมวคู่นี้ได้รับการ ส่งเข้าประกวดในงานประกวดแมวที่คริสตัลพาเลซ กรุงลอนดอน ปรากฏว่าได้รางวัลชนะเลิศทําให้ชาวอังกฤษพากันแตกตื่นเลี้ยงแมวไทยกัน จนมีสโมสรแมวไทยเกิดขึ้นเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๔๓ ชื่อว่า The Siamese Cat Clubs ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๔๗๑ มีการตั้งสมาคมแมวไทยแห่งจักรวรรดิ อังกฤษ หรือ The Siamese Cat Society of the British Empire ขึ้นมาอีกหนึ่งสมาคม แมวที่นาย โอเวน กูลด์นําไปจากเมืองไทยมีแต้มสีครั่ง หรือ น้ําตาลไหม้ ๙ แห่ง คือ หน้า หูทั้งสองข้าง เท้าทั้ง สี่ หาง และอวัยวะเพศ ซึ่งถือว่าเป็นแต้มสีที่อยู่ใน บริเวณที่เหมาะสมและไม่เลอะเทอะเหมือนแมว พันธุ์อื่น และเมื่อนําแมวไทยไปผสมกับแมวพันธุ์ อื่นจะได้แต้มสีตามร่างกายในตําแหน่งเดียวกัน แต่รูปร่างไม่สง่างามเท่าและอุปนิสัยไม่เหมือนกัน ด้วย แมวไทยพันธุ์นี้เป็นพันธุ์แรกที่ชาวต่างชาติ รู้จัก จึงมักเรียกกันทั่วไปว่า Siamese Cat หรือ Seal Point ส่วนในสมุดข่อยโบราณของไทยให้ชื่อ แมวไทยลักษณะนี้ว่า “แมววิเชียรมาศ”

มีบทกวีที่กล่าวถึงแมววิเชียรมาศไว้ว่า

แมววิเชียรมาศจึงจัดเป็นแมวที่เลี้ยงไว้ให้คุณตาม
ความเชื่อในแบบไทย

แมวศุภลักษณ์ หรือทองแดง สีขนเป็นสีทองแดง ตลอดตัว มีนัยน์ตาเป็นประกาย ใครเลี้ยงจักได้ยศถา ยิ่ง พันพรรณนาเป็นอํามาตย์มนตรี แมวศุภลักษณ์ เรียกอีก ชื่อว่าแมวทองแดง มีสีทองแดงหรือน้ําตาลแดงเข้มทั่วตัวอาจมีสีเข้มเป็นพิเศษตําแหน่งเดียวกับแมววิเชียรมาศ แมว ทองแดงมีรูปร่างขนาดกลาง สง่า น้ําหนักตัวพอประมาณ ขายาวเรียวฝ่าเท้าอวบ ศีรษะค่อนข้างกลมกว้าง ด้วยสีขน ออกน้ําตาลเข้ม เหมือนกับสีของทองแดง มีตาสีออกเหลือง หรือสีอําพัน หนวดมีสีเหมือนลวดทองแดง และบริเวณ ตามส่วนของร่างกาย เช่น หน้า หู ปลายขา และหางมีสี น้ําตาลเข้มกว่าบริเวณลําตัวทั่วๆ ไป แมวพันธุ์ศุภลักษณ์ มีสีสันสะดุดตาอย่างมากและมีความสวยงาม สมกับคําว่า “ศุภลักษณ์” ที่แปลว่าลักษณะที่ดี ว่ากันว่าแมวชนิดนี้เป็น แมวที่ได้ติดตามเจ้าของชาวไทยซึ่งถูกกวาดต้อนไปเป็น เชลยศึกที่พม่า เมื่อความนิยมแพร่หลายมากขึ้น

แมวศุภลักษณ์ เรียก อีกชื่อว่าแมวทองแดง มีสีทองแดงหรือน้ําตาล แดงเข้มทั่วตัว อาจมีสี เข้มเป็นพิเศษตําแหน่ง เดียวกับแมววิเชียรมาศ

ชาวต่างชาติจึงได้นําไปจดทะเบียนเป็นแมวสายพันธุ์หนึ่งของโลกโดยใช้ชื่อว่า เบอร์มีส (Burmese) แต่ก็เป็นที่รู้กันว่าต้นกําเนิดนั้นอยู่ที่เมืองไทย แมวศุภลักษณ์เป็นแมวที่มีความ กระตือรือร้น อยากรู้อยากเห็น ชอบผจญภัย รักอิสรเสรี สนใจสิ่งต่างๆ รอบตัว แต่กับคนแปลกหน้าแล้ว มันดูจะ เป็นแมวที่ร้ายพอสมควร ปัจจุบันในเมืองไทยหาตัวจับยาก มาก แต่พบได้ทั่วไปในสหรัฐอเมริกาและอังกฤษซึ่งมีการ พัฒนาผสมพันธุ์กันจนได้แมวในลักษณะและสีอื่นๆ มากมาย ทํานองคล้ายพันธุ์วิเชียรมาศที่แยกออกไปถึง 4 พันธุ์ แมวศุภลักษณ์เป็นแมวโบราณที่บุคคลชั้นสูงมักจะ เลี้ยงกัน เพราะเป็นแมวที่ดี ผู้ใดได้ครอบครองจะร่ำรวย และมีความสุข สุขภาพดี การงานรุ่งเรือง ดังนั้นบุคคล ชั้นสูงในสมัยก่อนจึงนิยมเลี้ยงแมวพันธุ์นี้

บทกวีที่กล่าวถึงแมวศุภลักษณ์