ไก่แห่งปัญญากู่ร้อง ดั่งชีวิตของ ถวัลย์ ดัชนี

          ในวันที่อากาศร้อนจัดกลางเดือนเมษายน พ.ศ. 2511 ถวัลย์ ดัชนี ในวัย 28 กำลังกุลีกุจอต้อนรับแขกเหรื่อที่มาแสดงความยินดีในงานเปิดนิทรรศการแสดงเดี่ยวของตนเอง ณ แกลเลอรี 20 ย่านราชประสงค์ งานแสดงผลงานศิลปะในครั้งนี้เป็นงานแสดงครั้งแรกหลังจากที่ถวัลย์ ห่างหายจากบ้านเกิดเมืองนอนไปยาวนานถึง 4 ปี เพื่อร่ำเรียนต่อในระดับปริญญาเอกด้านอภิปรัชญาและสุนทรียศาสตร์ที่ราชวิทยาลัยศิลปะ Rijks Akademic van Beeldende Kunsten ณ กรุงอัมเตอร์ดัมด้วยทุนโดยรัฐบาลเนเธอร์แลนด์

          วันนั้นถวัลย์ที่ไว้จอนยาวเลื้อยแทบจะถึงคาง สวมเสื้อเชิ้ตปกกว้างสีเขียวตองอ่อน ผูกเนคไทลายดอกไม้ ใส่กางเกงสแล็คลายทาง รองเท้าบูทหัวตัด คลุมกายด้วยเสื้อนอกผ้าสักหลาดกระดุม 2 แถว แถมยังประดับประดาตัวด้วยกำไลเหล็กดัด และสร้อยลายลูกเดือย ชุดที่ใส่ไม่ต่างอะไรจากปกแม็กกาซีนแฟชั่นหัวนอก ดูโดดเด้งกว่าใครในงาน

ด้วยความกระตือรือร้นที่จะเห็นพัฒนาการของถวัลย์ที่เพิ่งผ่านการเคี่ยวกรำโดยสถาบันศิลปะชั้นนำของโลกมาสดๆร้อนๆ จึงมีแขกแห่แหนมาจากทั่วทุกสารทิศอย่างอุ่นหนาฝาคั่งจนแกลเลอรี 20 ดูแออัดและเล็กลงไปอย่างถนัดตา แขกที่มาร่วมงานมีทั้งผู้นิยมศิลปะหัวดำหัวทอง รวมถึงเพื่อนศิลปินที่สนิทสนมกันเช่น ประเทือง เอมเจริญ และ รงค์ วงษ์สวรรค์ เพื่อไม่ให้เหงาระหว่างรอพิธีเปิดถวัลย์ยังคว้ากีตาร์มาขับกล่อมผู้ชมที่มาถึงล่วงหน้าอย่างเป็นกันเอง จนประธานในพิธี ฯพณฯ อาคิลล์ คลาราค์ เอกอัครราชทูตฝรั่งเศสประจำประเทศไทย เดินเหงื่อโชกมาถึงและกล่าวทักทายถวัลย์พิธีเปิดงานอย่างเป็นทางการจึงเริ่มต้นขึ้น