แต่ที่สะดุดตา สะกิดใจผมยิ่งนัก คือแผ่นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส และรูปหกเหลี่ยม ทำจากเส้นไหมหรือเส้นด้ายหลากสีสันมัดกับไม้ไผ่เหลา แล้วมัดและม้วนจนเป็นวงรอบคล้ายใยแมงมุมโยงไปโยงมา นำมาร้อยเข้าเป็นสายเดียวกัน ตกแต่งมณฑลพิธีหรือพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ และประดับไว้รอบศาลาการเปรียญ เพื่ออะไร?
“อันนี้ชาวผู้ไทเราเรียก ธุงใย ก็คือ ธงใย ในภาษากลาง ย่อมาจาก ธงใยแมงมุม เวลาเอาธงใยไปร้อยเรียงต่อๆ กันในแนวตั้ง ก็จะเรียกว่า บันไดสวรรค์ของพญาแถน” อาจารย์สุเทพ ไชยขันธุ์ นักชาติพันธุ์วิทยาสายเลือดผู้ไทกุฉินารายณ์ ผู้เขียนหนังสือ “ผู้ไทลูกแถน” อันโด่งดัง ไขข้อข้องใจให้ผม
พญาแถนคือใคร อาจารย์สุเทพ ไชยขันธุ์ อธิบายไว้ในหนังสือ “นิทานพญาแถน แก่นตำนานอาเซียน” ตอนหนึ่งว่า ผู้คนในกลุ่มตระกูลไท – ลาว โดยเฉพาะชาวผู้ไทเชื่อว่าพวกตนเป็นลูกเป็นหลานพญาแถน ซึ่งสืบเชื้อสายมาจากบรรพชนที่เป็น “ผีฟ้า” หรือเทพยดา กับเทพธิดาจากเมืองฟ้าเมืองสวรรค์”
ด้วยเหตุนี้ จึงเชื่อว่าธุงใย หรือธงใย เมื่อมาเรียงต่อกันเป็นบันได สำหรับพญาแถนลงมาสำรวจดูสารทุกข์สุกดิบของลูกหลานในโลกมนุษย์ เสร็จแล้วก็กลับไปสวรรค์หรือเมืองแถนทางบันไดนี้ นอกจากนั้นยังเชื่อกันว่าเมืองแถน เป็นที่อยู่หลังความตายของบรรพชน เวลาที่ลูกหลานทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้ บรรพชนก็จะใช้ธุงใย หรือบันไดสวรรค์นี้แหละ ไต่ลงมารับส่วนกุศล อันได้แก่ข้าวปลาอาหาร และความกตัญญูกตเวทีที่ลูกหลานอุทิศให้
About the Author
