ปลายปี พ.ศ. ๒๕๖๔ ที่ผ่านมา มีอีกเหตุการณ์หนึ่งที่ได้ถูกจารึกไว้ในหน้าประวัติศาสตร์วงการศิลปะของบ้านเรา เมื่อนักสะสมศิลปะจากทั่วสารทิศต่างมารวมตัวกันอย่างมืดฟ้ามัวดินเพื่อร่วมประมูลผลงานศิลปะนับร้อยชิ้นจากฝีมือศิลปินชั้นนำ 

ตั้งแต่บ่ายคล้อยผลงานศิลปะใหญ่น้อยค่อยๆ ถูกประมูลไปสู่อ้อมอกเจ้าของท่านใหม่ทีละชิ้น กว่าจะถึงชิ้นสุดท้ายก็ย่ำค่ำ สรุปรวมยอดได้ทะลุ ๕๐ ล้านบาท สูงที่สุดเป็นประวัติการณ์ของการประมูลศิลปะแบบที่เป็นธุรกิจในประเทศไทย 

            ด้วยบรรยากาศที่คึกคักสวนทางกับสภาวะเศรษฐกิจและสถานการณ์โรคระบาดโควิด รวมถึงผลการประมูลของศิลปะหลากหลายสไตล์ในทุกระดับราคาที่ขายเกือบหมดเกลี้ยงในงาน ข้อสังเกตต่างๆ เหล่านี้หากพิจารณากันดูให้ดีบอกอะไรเราได้มากมายเกี่ยวกับวงการนักสะสมศิลปะไทยในปัจจุบัน 

 “ศิลปะยังถูกมองว่าเป็นการลงทุนที่คุ้มค่า” 

            จากดอกเบี้ยเงินฝากที่ต่ำเตี้ยเรี่ยดิน และความไม่แน่ไม่นอนในตลาดเงินๆ ทองๆ ของโลก “Passion Investment” หรือการลงทุนในของสะสมที่เจ้าของทั้งรักทั้งหวง จึงดูเป็นออปชันที่น่าสนใจในการต่อกรกับอุปสรรคต่างๆ นาๆ อัตราเงินเฟ้อ แถมดีไม่ดีหากเลือกถูกหัวถูกตัวอาจเจอแจ็คพอตให้ผลตอบแทนทวีคูณเป็นสิบเป็นร้อยเท่าได้ ในช่วงเกือบ ๒ ปีที่ประเทศไทยอยู่ในภาวะล็อกดาวน์ ธุรกิจส่วนใหญ่ย่ำแย่ แต่ของสะสมหลายหมวดกลับมีราคาพุ่งทะยานไปไกลจนนักสะสมรุ่นเดอะที่คุ้นเคยกับราคาเดิมๆ แทบจะทำใจจับต้องไม่ได้

ยกตัวอย่างเช่นนาฬิกาหรูหลายยี่ห้อ หรือรถสปอร์ตรุ่นฮิตๆ หากย้อนกลับไปดูราคาเมื่อก่อนจะมีโควิด กับราคาวันนี้รับประกันว่าจะต้องมีตะลึง ผลงานศิลปะก็เช่นเดียวกันนักสะสมยังมีการเปลี่ยนมือกันในราคาสูงยิ่งๆ ขึ้นไปอยู่อย่างสม่ำเสมอ ที่เงียบๆ ไม่ได้ยินข่าวคราวไม่ใช่เพราะไม่มี แต่เป็นเพราะว่าธุรกรรมแทบทั้งหมดเป็นการซื้อขายกันเองแบบส่วนตัว พอมีการจัดงานประมูลขึ้นมาเราก็เลยเห็นดีมานด์เหล่านี้ นับเป็นสิ่งที่ดีแก่วงการศิลปะเพราะเมื่อมีผลการประมูลเผยแพร่ออกไป คนนอกวงการจะได้รู้กันซะทีว่าผลงานศิลปะของบ้านเรามีค่าเกินกว่าจะมองข้าม ส่งผลให้วงการคึกคักกระชุ่มกระชวย

เช็คอัพจับชีพจรวงการนักสะสม

ศิลปะไทย

“นักสะสมศิลปะรุ่นใหญ่ให้ความสนใจ”

           หากใครมาบอกว่าผู้มากประสบการณ์ที่เก็บผลงานศิลปะมานาน จนมีนอนกอดอยู่ในกรุแล้วแทบจะทุกอย่าง เขาเลิกซื้อหากันแล้ว ไม่มาประมูลเอาไปเก็บเพิ่มหรอก บอกเลยว่าไม่จริง รุ่นใหญ่ยังไงเขาก็ยังอินอยู่ จุดประสงค์มีทั้งที่มาสังเกตการณ์อัปเดตราคาผลงานศิลปะ มาประมูลผลงานแนวลึกๆ เพื่อเสริมพอร์ตให้ล้ำๆ มาช้อนซื้อชิ้นดีๆ ราคาโดนๆ และที่มากวาดผลงานของศิลปินดาวรุ่งรุ่นเยาว์ที่มีคิวยาวๆ ประเภทที่นักสะสมรุ่นเก๋าขี้เกียจไปต่อคิวยื้อยุดฉุดกระชากแย่งชิงกับใครเขา

“นักสะสมรุ่นใหม่มาร่วมแจม” 

            ในอดีตหากให้นึกถึงนักสะสมศิลปะ ภาพในมโนคติของใครหลายๆ คนคงเป็นผู้ใหญ่อายุไม่น้อยกว่าวัยกลางคน บ้างก็ใส่ทองเส้นเท่าโซ่ บ้างใส่สูทดูภูมิฐาน เรื่องหน้าที่การงานถ้าไม่ใช่เฮียเจ้าของกิจการก็เป็นนายธนาคาร ต่างกับภาพปัจจุบันที่โพรไฟล์นักสะสมศิลปะนั้นแทบจะครอบคลุมผู้คนทุกเพศทุกวัยทุกไลฟ์สไตล์ แถมอายุเฉลี่ยของนักสะสมที่แอคทีฟจัดๆ ยังอ่อนเยาว์ลงไปมาก งานประมูลสมัยนี้เลยไม่เหมือนงานชุมนุมแซยิด แต่กลับกลายเป็นงานปาร์ตี้เก๋ๆ ที่คนคูลๆ ทุกช่วงอายุมาซื้อหางานศิลปะและชิทแชทกันถึงเทรนด์ต่างๆ ในวงการ

 “ผลงานศิลปินระดับโอลด์มาสเตอร์ยังคงทรงคุณค่า”

            ผลงานของศิลปินชั้นครูระดับพรีเมียร์ลีกได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของตำนานวงการศิลปะไทย ที่จะถูกกล่าวขานไปอีกนานชั่วกัลปาวสาน ผลงานศิลปะเหล่านี้เมื่อถูกพิสูจน์มาแล้วด้วยกาลเวลา จึงมีคุณค่าสูงทั้งในด้านความงามและด้านประวัติศาสตร์ นักสะสมมากมายจึงยังคงเชื่อมั่นที่จะตามเก็บผลงานเหล่านี้อยู่เสมอ ดูได้จากผลการประมูลที่ศิลปินรุ่นเดอะระดับท๊อปๆ ขายออกไปได้แทบทั้งหมด ถ้าจะให้เปรียบเปรยงานโอลด์มาสเตอร์ของไทยนั้นก็เหมือนหุ้นบลูชิพของบริษัทใหญ่ๆ ที่ดำเนินกิจการมาได้อย่างมั่นคงเป็นเวลายาวนาน ถึงราคาจะไม่ขึ้นหวือหวาเหมือนบริษัทสตาร์ทอัพ แต่ก็วางใจได้ว่าเงินที่ลงทุนไปจะไม่หายไปไหน ยังไงมูลค่าก็จะยังคงอยู่เสมอๆ

 “ผลงานศิลปินรุ่นเยาว์ชักจะไม่ย่อมเยา” 

            ผลงานศิลปะฝีมือศิลปินร่วมสมัยแสนอินเทรนด์ ช่างถูกจริตนักสะสมวัยสะรุ่นที่กล้าจับจ่ายใช้สอยซะเหลือเกิน แถมไปๆ มาๆ ยังไปเข้าตานักสะสมรุ่นใหญ่ที่กล้าเปิดใจรับสิ่งใหม่ เมื่อนักสะสมทั้ง ๒ เจเนอเรชันซึ่งมีแรงดีกินดีหมีมาทั้งคู่ต้องประชันกันในงานประมูล จึงส่งผลให้ผลงานของศิลปินกลุ่มนี้รวมถึงผลงานแบบดิจิทัล อย่าง NFT มีมูลค่าสูงขึ้นอย่างรวดเร็วในระยะเวลาอันสั้น จนนักสะสมที่ตกขบวนได้แต่บ่นพึมพำกับตัวเองว่ารู้งี้ปีที่แล้วน่าจะซื้อไว้

 “รู้ละว่างานประมูลศิลปะเป็นอะไรที่ใครๆ ก็มีส่วนร่วมได้” 

            ยังมีผู้คนอยู่อีกมากมายที่จินตนาการกันไปเองว่างานประเภทนี้เป็นงานอย่างหรู คนที่มาดูมีแต่เศรษฐีใส่สูทผูกไท จิบไวน์ ดื่มด่ำไปกับงานศิลปะประเภทที่ชาวบ้านไม่เข้าใจ จนต้องปีนกระไดดู ขอย้ำอีกทีว่าไม่จริง มางานประมูลศิลปะก็ไม่ต่างอะไรกับการไปเดินชอปปิ้งที่ห้าง คนมางานอยากจะใส่ชุดอะไรก็ใส่มาเหอะ คนจัดประมูลเห็นมีคนสนใจมาดูเยอะๆ แค่นี้ก็ดีใจจะตายอยู่แล้ว ราคาผลงานศิลปะก็มีทุกระดับตั้งแต่หลักหมื่นยันหลักล้าน และถ้าเกิดถูกใจผลงานชิ้นไหนอยากจะร่วมประมูลก็ไม่ได้ยุ่งยากอะไร กรอกแบบฟอร์แผ่นเดียวกับรูดบัตรเครดิตเป็นหลักประกันไว้แค่นั้นก็เรียบร้อย เตรียมตัวสนุกกันได้เลย

      ผลการวินิจฉัยสรุปได้ว่า วงการนักสะสมศิลปะไทยยังสดใสเฮลท์ตี้ นักสะสมรุ่นก่อนๆ ยังไม่ได้เลิกราไปไหน แถมมีนักสะสมหน้าใหม่ๆ ทยอยเข้ามาเติมไฟให้กับวงการ ในขณะเดียวกันผลงานศิลปะแทบทุกยุคทุกประเภทก็ยังคงมีแฟนคลับที่เหนียวแน่น เห็นแบบนี้ก็ชื่นใจวงการศิลปะไทยจะได้เติบโตขยายใหญ่เร็วๆ ซะที
 

เรื่อง / ภาพ: ตัวแน่น