เรื่อง/ภาพ: ธนิสร หลักชัย

เพลินตา เพลินใจ ใต้ร่มเงาพระนคร

ทางออก ๕ MRT สถานีสนามไชย พาเราขึ้นมาเช็กอินย่านปากคลองตลาดราวขอมดำดิน บริเวณนี้เป็นส่วนหนึ่งของพื้นที่เกาะรัตนโกสินทร์ ราชธานีที่ผ่านกาลเวลามากว่า ๒๔๐ ปี มีสถานที่ เรื่องราวย่านเก่าซึ่งมีความหลากหลายทางศิลปะ วัฒนธรรม เชื้อชาติ ศาสนา ชวนให้ติดตามด้วยการเดินทอดน่องท่องพระนคร ตั้งแต่พื้นที่เกาะรัตน์โกสินทร์ชั้นในจรดเกาะรัตนโกสินทร์ชั้นนอก

ปากคลองตลาดนอกจากเป็นตลาดค้าขายดอกไม้ จุดนัดพบของบุปผชาตินานาพันธุ์จากทุกหัวระแหง ยังซุกซ่อนอดีตที่ยังคงอยู่ถึงปัจจุบันไว้ นับตั้งแต่ก้าวพ้นทางออกของสถานี สะพานสีขาวทอดข้ามคลองคูเมืองเดิม ราวสะพานทรงโค้ง ลูกกรงประดับด้วยปูนปั้นรูปเสือป่าถือพระขรรค์ หรือ สะพานเจริญรัช ๓๑ เป็นสะพานที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ ทรงอุทิศพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์สร้างขึ้นเพื่อเป็นสาธารณประโยชน์แก่มหาชน เมื่อทรงเจริญพระชนมพรรษา ๓๑ พรรษา นับเป็นสะพานแห่งแรกจาก ๖ สะพาน ที่ทรงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างและใช้คำนำหน้าว่า “เจริญ” อาทิ สะพานเจริญราษฎร์ ๓๒ ข้ามคลองมหานาค สะพานเจริญพาศน์ ๓๓ ข้ามคลองบางกอกใหญ่

คลองคูเมืองเดิมด้านทิศใต้ก่อนจะออกสู่แม่น้ำเจ้าพระยา เมื่อก่อนมีทั้งตลาดบกและตลาดน้ำ ชาวบ้านร้านรวงมักเรียกคลองส่วนนี้ว่า “คลองตลาด” ย่านนี้เลยมีชื่อติดปากว่าปากคลองตลาดไปโดยปริยาย คนที่ทำมาค้าขายมักเข้ามากราบสักการะขอพรพระบรมรูปรัชกาลที่ ๑ ภายในศาลสมเด็จพระพุทธยอดฟ้า บริเวณด้านหลังตลาด เพราะที่ดินแถบนี้เคยเป็นพื้นที่ส่วนพระองค์มาก่อน จึงมีการสร้างศาลเพื่อเป็นราชานุสรณ์รำลึกถึงพระองค์

ย่านนี้ยังเป็นจุดเริ่มต้นในการนำความเจริญจากฝั่งพระนครข้ามไปยังฝั่งธนบุรี เมื่อมีการสร้างสะพานพระพุทธยอดฟ้า ในสมัยรัชกาลที่ ๗ เพื่อเป็นอนุสรณ์ครั้งสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๑๕๐ ปี เปิดใช้งานในปี พ.ศ. ๒๔๗๕ ตอนกลางสามารถเปิด-ปิดได้ เพื่อให้เรือใหญ่ผ่าน แต่ปัจจุบันไม่ได้ใช้งานแล้ว นับเป็นเทคโนโลยีล้ำสมัยในการก่อสร้างสะพานในยุคนั้น แม้จะผ่านกาลเวลามากว่า ๙๐ ปี แต่ยังแข็งแกร่งคู่เมืองพระนครตราบจนถึงปัจจุบัน